WhatsAppgroepen zijn niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. Of je er nou fan van bent of niet, je komt er niet onderuit. Zit je niet in de groep dan mis je wat. Ze worden gebruikt voor werk, vriendschappen, familiecontact, hobby’s en meer. In vrijwel elk sociaal netwerk speelt de groepschat een rol. Ondanks hun informele karakter laten WhatsAppgroepen interessante patronen zien die veel zeggen over hoe mensen digitaal communiceren.
Structuur versus chaos
Groepsgesprekken in WhatsApp missen vaak een duidelijke structuur. Je kijkt even niet en je hebt 50 ongelezen berichten. Zeker als je de groep op stil hebt gezet. In tegenstelling tot één-op-één-gesprekken lopen thema’s vaker door elkaar, reageren mensen op verschillende berichten tegelijk en is het lastiger om overzicht te houden. Zit je in een groepsapp dan kan het lastig zijn om alle boodschappen mee te krijgen. Maar een verjaardag of feestdag valt in een WhatsAppgroep niet te missen.
Inside jokes
In langdurige groepschats ontstaan vaak terugkerende verwijzingen, beelden of uitspraken die alleen binnen de groep betekenis hebben. Denk maar eens aan screenshots of grappen die regelmatig terugkomen. Deze zogeheten “inside jokes” zijn meer dan vrijblijvende grappen: ze vervullen een sociale functie.
Volgens sociaal-psycholoog Robin Dunbar dragen gedeeld taalgebruik en humor bij aan het versterken van groepscohesie. In WhatsAppgroepen zijn dat vaak informele rituelen die onderlinge verbondenheid bevestigen. Wie nieuw is in een groep, heeft tijd nodig om deze codes te leren kennen.
De stille lezers
Niet iedereen is even actief in groepschats. Sommige leden hebben de app op stilstaan of lezen mee, maar nemen zelden of nooit het woord. Hoewel zij weinig expliciet bijdragen, kunnen stille deelnemers wel degelijk betrokken zijn. Onderzoek van Nonnecke & Preece laat zien dat deze stille lezers vaak op de achtergrond informatie verzamelen, verbanden leggen en op strategische momenten reageren. Hun rol is minder zichtbaar, maar niet per definitie minder waardevol. Zo kunnen ze de informatie die ze meekrijgen in de groepsapp gebruiken in het echte leven wanneer de groep van familie, vrienden, kennissen of collega’s elkaar in het echt ziet.
Digitale groepsdruk
Een ander relevant aspect van WhatsAppgroepen is de belasting die ze kunnen veroorzaken. Continue meldingen, groepsdruk om te reageren of de angst om belangrijke informatie te missen (het zogeheten FOMO-effect) kunnen leiden tot verhoogde mentale belasting.
Onderzoek van onder andere de Radboud Universiteit wijst uit dat constante notificaties van berichtenapps als WhatsApp kunnen bijdragen aan stress, verminderde concentratie en een verhoogde behoefte aan digitale grenzen. Vooral in actieve groepschats met veel berichten per dag, kan dit merkbaar worden. Dus zet die whatsappgroep op stil om overbelasting te voorkomen en probeer je telefoongebruik te beperken.
WhatsAppgroepen zijn meer dan een praktisch communicatiemiddel; ze vormen sociale gemeenschappen met eigen regels en rituelen tenminste als het een actieve WhatsAppgroep betreft. We zijn benieuwd! Zit jij in Whatsappgroepen? En ben je een actieve deelnemer of een stille gebruiker? Laat het hieronder weten in de comments!
